قدس آنلاین:  سایه کرونا آسمان کشور را پوشانده و همین مسئله پیش‌بینی بازار را سخت خواهد کرد. خبری از خرید و فروش متداول مردم مگر در برخی کالاهای اساسی و ضروری نیست. بازار شب عید که قرار بود به نقطه عطفی برای رونق اقتصاد تبدیل شود حالا با رکودی کم‌سابقه مواجه شده است.

در شرایطی که ابهام، نگرانی و عدم‌اطمینان برای سرمایه و سرمایه‌گذاران نسبت به بازارهای مالی وجود دارد، یکی از مطمئن‌ترین بازارها از نظر سوددهی شاید بازار طلا باشد. به این ترتیب این بازار با افزایش تقاضا در سطح داخلی و بین‌المللی همراه شده و جهش قیمتی را تجربه می‌کند. هر چند افزایش قیمت سکه و طلا به دنبال افزایش نسبی تقاضا در این بازار امری قابل پیش‌بینی بود، اما رشد قیمت فلززرد تا جایی پیش رفت که حتی فعالان این بازار هم شوک زده شدند.

بازار ارز نیز رفتار مشابهی دارد، هر چند که با شیوع ویروس کرونا سطح تقاضا عملاً کاهش یافته اما در بازار شاهد افزایش قیمت دلار هستیم. به نظر می‌رسد دریافتی‌های ارزی کشور در سال آینده کاهش پیدا کند و فشار واردات کماکان بر منابع ارزی وجود داشته باشد. بنابراین نوسان‌های نرخ ارز در این سال دور از انتظار نیست. برای مقایسه می‌توان گفت که نوسان‌های نرخ ارز در سال ۹۹ از سال ۹۸ بیشتر خواهد بود که به افزایش قیمت ارز منجر می‌شود.

در این میان نگاهی به بازار پرتلاطم خودرو کشور نیز که همواره مستعد اتفاق‌های عجیب و غریب از جمله افزایش قیمت‌های باور نکردنی بوده خالی از لطف نیست. پیش از ورود کرونا به کشور خودروسازان با تولید مکرر و پیش‌فروش‌های پی‌درپی سعی در سیراب کردن بازار خودرو داشتند، حالا در شرایطی که به دلیل شیوع کرونا خودروسازان اجازه تولید به روال قبل را ندارند باید منتظر حجم انبوهی از درخواست‌ها برای خرید پس از گذر از این بحران اپیدمیک باشیم. احتمالاً خودروسازان دوباره فروش‌های تحویل یکماهه را آغاز ‌کنند، اما این گونه به نظر می‌رسد که توان کنترل قیمت را به دلیل انباشت نیاز بازار خودرو، نداشته باشند. شاید با توجه به بسته بودن واردات خودرو پیش‌بینی افزایش مجدد قیمت‌ها آنچنان دور از ذهن نباشد. این امر موجب می‌شود تا خودرو در کشور ما همچنان در فهرست کالایی سرمایه‌ای جا خوش کند و کسانی که سرمایه بیشتری دارند بتوانند بر این بازار حکم کنند و تعیین‌کننده قیمت نهایی خرید و فروش در بازار باشند. با این حال توصیه همیشگی کارشناسان این است که مردم نباید فریب سایت‌های خرید و فروش خودرو را بخورند و باید تا بازگشایی بازار صبر کنند تا قیمت‌ها ثابت شود، چرا که زمانی که در بازار عرضه‌ای وجود نداشته باشد، نمی‌توان روند کاهشی قیمت‌ها را در بازار انتظار داشت.

طلا بهشت سرمایه‌گذاران در زمان بحران‌ها

طلا و سکه در ایران از دو مقوله مهم نوسان اونس جهانی و نوسان دلار در حیطه داخلی تبعیت می‌کند. افزایش قیمت طلا در سال ۹۸ به جز بهمن و اسفند، حدود ۶۰ درصد به خاطر نوسان قیمت داخلی دلار و حدود ۴۰ درصد هم تابع نوسان اونس جهانی بود و از آنجایی که نوسان زیادی در دلار نداشتیم، جهش چندانی در نرخ سکه مشاهده نشد تا اینکه به بهمن ماه و بودجه ۹۹ رسید. مواردی مثل کسری بودجه، آشفتگی بازار سهام و کسری بودجه سال ۹۹ موجب ترس و نگرانی از کاهش ارزش پول شده و سرمایه‌گذار را به سمت امن‌ترین بازار یعنی بازار سکه و طلا سوق داد.

یکی‌دیگر از مهم‌ترین عوامل خارجی مؤثر، بحران کرونا بود که پیش‌بینی سرمایه‌گذاران را نسبت به آینده بازارهای مالی مبهم کرد و سرمایه‌گذاران خارجی را هم به سمت بازار طلا ترغیب کرد به طوری که برخی معتقدند اگر تنش ناشی از کرونا ادامه یابد، در فصل دوم سال ۲۰۲۰ اکثر بانک‌های مرکزی در بازارهای مالی دخالت خواهند کرد و همین موجب رشد بیشتر اونس طلا و ادامه تبدیل دارایی‌ها به این فلز گرانبها خواهد شد. این فرایند تبدیل دارایی‌ها بازار طلا را با فراز و نشیب‌های زیادی روبه‌رو کرده به طوری که طلا و سکه در حال ثبت بالاترین رکودهای تاریخی قیمتی برای خودشان هستند.

آن‌طور که آیت محمدولی، رئیس اتحادیه طلا و جواهر  گفته است اگر بحران کرونا رخ نمی‌داد، افزایش قیمت‌ها به صورت ناگهانی با شیب بیشتری رخ می‌داد. شیوع ویروس کرونا و برقراری وضعیت غیرعادی در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله قرنطینه و منع رفت‌وآمد موجب خلوتی بازار و عدم یا کاهش تقاضا شد که همین موضوع سرعت جهش قیمت‌ها در بازار را کم کرد.

کارشناسان می‌گویند بازار در شرایط کنونی به هیچ وجه قیمت‌های منطقی ندارد و متقاضیان نباید در این ایام وارد بازار خرید و فروش طلا شوند. پیش‌بینی‌ها می‌گوید در ۶ ماهه اول سال جاری نوعی رکود بر بازار طلا و سکه حاکم  می‌شود و قیمت‌ها با نوسان کمتری همراه خواهند بود، اما در نیمه دوم سال یعنی پس از شهریور ماه قیمت طلا بازهم بالا خواهد رفت مگر آنکه اقدام‌های مهم و مؤثری برای افزایش و حفظ ارزش پول ملی خود انجام دهیم.

برخی کارشناسان اقتصادی اما تأثیر بحران کرونا بر بازار طلا را خنثی و یا غیرمستقیم می‌دانند و معتقدند قیمت‌ها در این بازار بیشتر تابع قیمت اونس جهانی طلا و ارز است و در سال ۹۹ هم همین روند را ادامه خواهد داد. یعنی افزایش قیمت اونس جهانی به همراه افزایش قیمت ارز  می‌تواند موجب رشد قیمت سکه و طلا شود. فصل مشترک توصیه همه کارشناسان و فعالان بازارهای مالی نسبت به سرمایه‌گذاران و متقاضیان، این است که در برهه‌ها و زمان‌هایی که بازارها هیجانی بوده و رفتارهای غیرمنطقی در قیمت‌ها از خود نشان می‌دهند، وارد بازار نشوند.

خوب است بدانید هم‌اکنون در بازار آزاد قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار ۶۵۵ هزار تومان و قیمت سکه تمام ‌بهار آزادی طرح جدید ۶میلیون و ۵۱۵ هزار تومان است.

خرید و فروش خودرو تعطیل است

بازار خودرو مدت‌هاست دستخوش تلاطم‌ است. شیوع بیماری کرونا نیز گرهی بر دیگر گره‌ها افزود و محاسبات بازار این محصولات را برهم زد. حالا بازار خودرو پس از ماه‌ها تلاطم کمی آرام شده؛ اما معاملات تعطیل است و نمایشگاه‌داران طبق دستورعمل دولت در حال حاضراجازه فعالیت در واحدهای صنفی خود را ندارند. از این رو کرونا، آتش قیمت را به زیر خاکستر برده است.

از سوی دیگر شیوع ویروس کرونا، تعطیلی موقت بیشتر واحدهای صنعتی را به دنبال داشت. از این رو در پی درخواست و پیگیری هر دو انجمن قطعه‌سازان مبنی بر تعطیلی این صنایع و خطوط تولید قطعه‌سازی و خودروسازی، به منظور جلوگیری از شیوع بیشتر ویروس کرونا، در نهایت با تعطیلی تا ۲۲ فروردین‌ ماه به منظور پیاده‌سازی پروتکل‌های بهداشتی موافقت شد. با تعطیلی قطعه‌سازان، گمانه‌زنی‌ها برای گرانی خودرو این روزها شدت گرفته است. پس از نوسان‌های نرخ ارز، کاهش تولید و همچنین افت تقاضا به دنبال گرانی‌ها، حالا نوبت ضربه‌زدن کرونا به این صنعت رسیده است.

کارشناسان می‌گویند قیمت‌هایی که در سایت‌ها و فضای‌مجازی دیده می‌شود واقعی نیست و تا بازگشایی بازار نمی‌توان هیچ قیمتی برای خودروها اعلام کرد. در عین حال مؤتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو معتقد است اگر امسال تولید در بازار خودرو بیشتر شود، قیمت‌ها به تعادل خواهد رسید. تحویل به‌موقع خودروهای پیش‌فروش شده سبب حفظ آرامش بازار می‌شود.

امیرحسین کاکایی، کارشناس حوزه خودرو نیز معتقد است در شرایط فعلی خودرو مانند سکه و طلا در کشور ما ارزشی ریالی پیدا کرده و همین موضوع موجب شده تا افراد بسیاری به دنبال سرمایه‌گذاری در این بازار باشند. در چنین شرایطی اختلال در بازار خودرو ربطی به عملکرد خودروسازها نداشته و قیمت بازار به موازات قیمت ارز تغییر می‌کند.

وی بر این باور است که کوتاه یا طولانی شدن زمان درگیری با این بیماری می‌تواند شرایط متفاوتی در این بازار ایجاد کند. در صورتی که این بیماری تا یک ماه آینده کنترل شده و کشور به روال عادی خود بازگردد بدون شک با جهش قیمتی مواجه خواهیم شد، ولی در صورتی که روند مقابله با کرونا طولانی‌تر شده و برای چند ماه طول بکشد، باید این موضوع را به صورت کلان بررسی کنیم، چرا که در این صورت اثر معنادار و ماندگاری بر اقتصاد کشورمان خواهد داشت.

وی در عین حال تأکید می‌کند اگر به واسطه سیاست‌ها، ارز روند صعودی را پیش بگیرد و هیچ ابزاری برای کنترل آن نباشد قطعاً باید در انتظار بازگشت پراید ۷۰میلیونی به بازار باشیم. باید گفت با توجه به نوسان‌های به وجود آمده در حوزه نفت و طلا، کنترل قیمت ارز کار چندان راحتی نخواهد بود و بانک مرکزی با مشکلات زیادی در این امر مواجه خواهد بود، چنان که در چند روز اخیر هم با نوسان قیمت ارز مواجه بودیم. تا چند روز آینده بازار خودرو فعالیت خود را آغاز خواهد کرد و باید منتظر باشیم تا مشخص شود با نوسان جدید قیمتی مواجه خواهیم شد یا بازار خودرو شوک خاصی را تجربه نخواهد کرد.

کاهش تقاضای سفته‌بازی در بازار ارز

در سال جاری قیمت و بازار ارز همچنان پیشرو در اقتصاد ایران خواهد بود، بنابراین تغییرات قیمتی بخش بورس، مستغلات، خودرو گروه‌های کالایی، اوراق بدهی و طلا را می‌توان با کمک قیمت ارز و پیش‌بینی قیمت ارز در داخل کشور برآورد کرد. قیمت دلار در سال ۱۳۹۸ با افزایش ۵/۱۵ درصدی مواجه شد، اما در سال ۱۳۹۹ چه روندی برای دلار می‌توان متصور بود؟ علی حیدری، کارشناس بازارهای مالی معتقد است سیاست‌های پولی بانک‌مرکزی و مدیریت آن توانست مانع جهش نرخ ارز در سال ۹۸ شود، اما این مدیریت به تنهایی کافی نیست و امکان جهش بازار ارز در نیمه دوم سال ۹۹ وجود دارد. به گفته حیدری میانگین قیمت دلار در نیمه اول سال ۹۹ به ۱۵ هزار تومان و نیمه دوم سال به ۱۸ هزار تومان خواهد رسید.

به گفته وی، قیمت دلار در ایران تابع دو عامل رویدادها و تحولات داخلی و رویدادهای سیاسی و اقتصادی بین‌المللی است. در حوزه خارجی تحریم‌های بین‌المللی مانع تبادلات مالی سایر کشورها با ایران شد و تشدید تحریم آمریکا می‌تواند سرمایه را به سمت بازار ارز و سکه سوق دهد.

مرتضی ایمانی‌راد، اقتصاددان و کارشناس بازارهای مالی نیز  پیش‌بینی می‌کند در سال جاری اقتصاد ایران همراه با تورم و رکود باشد، نرخ رشد اقتصادی حوالی صفر قرار بگیرد، حجم صادرات و واردات افزایش نداشته و ما با یک نوع انقباض تجارت خارجی مواجه شویم. نرخ تورم در سال آینده دو رقمی و بالای ۲۰ درصد خواهد بود. ناکافی بودن درآمدهای حاصل از صادرات نفت و مشکلات مرتبط با قرار گرفتن ایران در لیست سیاه و سخت‌تر شدن انتقال درآمدهای حاصل از صادرات غیرنفتی فشار بر بازار ارز ایران را بالا می‌برد.

فشارهای قابل‌توجهی نیز از ناحیه اقتصاد جهان بر اقتصاد ایران وارد خواهد شد، اما مهم‌ترین فاکتور در سال ۹۹ که نرخ ارز را به شدت تحت‌تأثیر قرار خواهد داد، ارتباط ایران با آمریکا و در نتیجه با منطقه خاورمیانه است. با توجه به قرار گرفتن در لیست سیاه FATF دریافتی حاصل از صادرات نفت و صادرات غیرنفتی مشکل‌تر خواهد شد.

در چنین شرایطی به گفته وی برآورد می‌شود که نرخ برابری دلار در مقابل ریال بین ۱۵ تا ۱۸ هزار تومان متغیر باشد. در عین حال پایین‌ترین قیمتی که نرخ ارز در ایران می‌تواند داشته باشد ۸هزار و ۲۰۰ تومان است. از طرفی باید توجه کرد به دلیل کنترل‌های شدید دولت و بانک مرکزی در سال آینده پیش‌بینی می‌شود که تقاضای سفته‌بازی در بازار ارز محدود باشد.

به طور کلی موتورهای محرک افزایش نرخ ارز در سال ۹۹، اول افزایش نقدینگی و کسری بودجه دولت به میزان بسیار زیاد، دوم کاهش صادرات و فشار واردات منابع ارزی کشور و سوم افزایش تقاضا برای خروج سرمایه از کشور است. ولی از طرف دیگر بالا رفتن نرخ ارز به دلیل ملاحظات، کشش‌پذیری قیمتی تقاضای واقعی را پایین خواهد آورد و اجازه نمی‌دهد که قیمت دلار در رقم بسیار بالایی قرار بگیرد.

با این حال این افزایش قیمت ارز، فرصتی برای صاحبان کسب‌وکارها  فراهم می‌کند تا از نرخ‌های بالای ارز در سال آینده استفاده و فعالیت بین‌المللی خود را گسترش دهند.

گفتنی است، قیمت دلار دیروز ۱۶هزار و ۴۰۰ تومان تعیین شد.